torbjornen

Ei mogelegheit ville vere å innføre dei gamle husdyrrasane igjen, sidan desse er meir hardføre og krev lite kraftfôr. Då kunne ein halde kulturlandskapet vedlike. Men dette ville krevje mykje subsidiar, sidan også bønder treng inntekt for å leve. Det ville også bety at folk flest måtte leggje om til eit kosthald som i stor grad bestod av fisk eller plantekost.

Samstundes var dette sjølvbergingsjordbruket der det ikkje vart brukt kraftfôr noko heilt anna enn det industrielle landbruket ein har i dag, der ein er avhengig av store mengder kraftfôr. Om ein skulle kutte ut kraftfôret over natta ville det bli dødsstøytet for norsk husdyrhald. Dette ville i sin tur føre til at kulturlandskapet ville gro att, eit kulturlandskap som er blitt til gjennom tusenvis av år. Mange raudlista artar lever i kulturlandskapet.

Årsaka til dette var nok at importvernet hindra konkurransen frå tyske landbruksprodukt, samt ein vellukka kampanje frå dei andre norske kjedane. Resultatet er lite konkurranse, dyre matvarer og dårleg utval. Når butikkane skrur opp prisane reflekterer ikkje prisoppgangen den vesle prisauken bøndene får for råvarene dei produserer.

Det er vel like snart fordi dei ser at dei kan tene meir pengar på å selje krafta til vinteren enn det dei ville gjere dersom dei hadde produsert og brukt opp vatnet no. Dette viser berre at marknaden fungerer. Eg tvilar på at kraftbransjen bryr seg mykje om kva journalistar måtte meine.

Ein kan seie mykje om kor sjølvforsynt ein eigentleg er når mykje av fôret (enten det gjeld landbruk eller fiskeoppdrett) må importerast uansett. Men arbeidsplassane til "litt i underkant av 1% av Norges befolkning" er vel ikkje "mindre" verdt enn andre arbeidsplassar? I tillegg skaper landbruket også arbeidsplassar til bygningsarbeidarar, industri samt dei som tilbyr maskiner, deler eller tenester til landbruket. Landbruk er såleis viktig for mange arbeidsplassar også utanfor næringa. Mange av arbeidsplassane er i distrikta, og er med på å oppretthalde busetjing i heile landet.

Eksport av landbruksvarer er det meir eller mindre slutt på etter at det vart bestemt at ein ikkje skulle bruke eksportsubsidiar, også kalla dumping. Jarlsbergost for den internasjonale marknaden blir produsert på irsk mjølk i Irland. (Rett nok er ingen regel utan unntak). Norske landbruksprodukt kan i dei fleste tilfelle ikkje konkurrere utan subsidiering på grunn av kostnadsnivå (deriblant pris for drivstoff og straum) samt geografiske og klimatiske tilhøve. Utan tollvern og statsstøtte ville det ikkje ha blitt mykje landbruk att i Norge.

Erna Solberg. Erna er "landsmoder", ho er rund og god, både fysisk og i politikken. Det beste ville ha vore om ho leia ei fleirtalsregjering i sentrum som bestod av Ap og Høgre, evt. også Senterpartiet for å sikre ein viss distriktsprofil. Den beste politikken for landet ville vere i skjæringspunktet mellom høgre- og venstresida, der ein tenkte både på bedriftene og arbeidstakarane, på fattig og på rik, og der ein heldt særinteressene på ytterste venstre og ytterste høgre ute av regjeringskontora. Støre kunne ha vore ein god utanriksminister, og Vedum kunne vere finansminister og den som måtte ta ansvar og stramme inn. (Eg er elles skuffa over Sp som er meir opptekne med å reversere alt den forrige regjeringa føretok seg enn å sjå framover og sjå kva som faktisk vart vellukka).

Eit problem ved avstemminga er punkt 4, som ikkje er mogeleg å velje vekk for dei av oss som ikkje bur i NO1, NO2 eller NO5. Alternativ kunne ha vore "ingenting/bur ikkje i området" eller evt. delt opp som to separate alternativ.

Den artikkelen har også eit anna interessant poeng: Dette minner om finansmarknadane, der psykologi er viktig. Prisen på gass, olje, straum osv. stig fordi det er frykt for rasjonering o.l. Dersom prisgaloppen fører til ein kraftig nedgang i økonomien eller krigen i Ukraina skulle ende med våpenkvile eller fredsavtale kan ting snu raskt, og ein ser allereie at oljeprisen er kommen ned på nivået frå slutten av februar, m.a. p.g.a. frykt for resesjon. Tilsvarande gjeld for den norske kraftmarknaden dersom det skulle bli ein våt haust i dei sørlege prisområda. Ein hugsar spekulanten som gjekk konkurs fordi han vedda på at norske straumprisar skulle nærme seg dei tyske etter tørkesommaren 2018, men så sytte vêret for at straumprisen fall som ein stein. Konklusjon: Det bør stillast krav til ein minstevasstand, slik at ein har noko å gå på dersom det blir ein anstrengt kraftsituasjon. Resten bør vere opp til marknaden å bestemme.

Årsaka til det dramatisk auka CO2-utsleppet er jo faktisk at Tyskland kutta ut den klimavennlege og miljøvennlege atomkrafta og gjorde seg avhengig av russisk gass. Dette viser seg å vere korttenkt politikk. Den grøne krafta er i stor grad uregulerbar, og Norge kan ikkje "redde verda" med vasskraft og inngrep i norsk natur. Så sant, så sant. Men svenskane prøvde seg på dette i vinter, og no er det vel slik at Tyskland truar med å gjere det same. Avtalar må haldast av alle partar. Kan vi stole på at Tyskland vil eksportere straum til oss til vinteren dersom det blir behov for det?

Det hender faktisk ein sjeldan gong at dei flyttar fokuset vekk frå Oslo-journalistikken. https://www.nrk.no/nordland/nesten-gratis-strom-i-nord-norge_-lonner-seg-ikke-a-produsere-1.16029613

Årsaka til dei høge straumprisane i sør er nok ein kombinasjon av lite nedbør (m.a. tørr sommar og haust i fjor), fleire kablar mot Europa samt den anstrengte forsyningssituasjonen i Europa. Det har vore tørre og våte år tidlegare, og straum har blitt eksportert ved overskotssituasjonar og importert ved underskotssituasjonar. Dette er såleis ikkje noko nytt. Men då var det ikkje krise og krig i Europa. Her er f.eks. ein artikkel frå 2006 som drøftar kva som kunne ha ført til at kraftsituasjonen då ville ha blitt like anstrengt som i tørråret 2002/2003. https://www.tu.no/artikler/ikke-kraftkrise-i-norge-enna/242067

Det er berre å be russarane om å komme med fisketrålarane sine det, så er det ikkje lenge før kablane sluttar å virke.

Her i Sunnfjord har det stort sett bøtta ned i heile sommar. Det er trist å høyre at alt vatnet går forbi turbinane fordi det ikkje svarar seg å produsere straum ned mot 1 øre/kWh. Mi meining er at overføringskapasitet er eit gode, og ein annan gong er det kanskje vi som har tørke og tomme vassmagasin. Straum frå Midt- og Nord-Norge ville heilt sikkert ha vore eit viktig bidrag, for overføringskapasiteten mot Europa er ikkje uendeleg den heller. Overføringskapasitet sikrar at straumen hamnar der det er mest bruk for den, noko som er samfunnsøkonomisk lønsamt.

Ja, slik går det når det går politikk i det. I staden for å setje opp ein enkel minnestein har ein bestemt å byggje eit storstilt monument og veg ned til dette, uansett kva avgrensningar naturen set, og koste kva det koste vil. Eit minnesmerke her og ei stortingsgarasje der. Slikt blir det pengar av, som hadde komme vel med for å få gjort naudsynte utbetringar av- eller dekka inn litt av etterslepet av vedlikehald på fylkesvegane våre.

Det er iallefall lite hjelp i låg plattformavgift dersom avkorting i returprovisjon frå eksterne fondsforvaltarar et opp gevinsten og kanskje meir til.

Meir effektivt enn å forby returprovisjon ville kanskje ha vore å gjere noko liknande som med kraftmarknaden, der ein krev at produksjon, forbruk og nett skal vere separate selskap. Dersom ein forvaltar som f. eks. Landkreditt Forvaltning ikkje fekk lov å selje fond direkte til investorar ville dei ha måtta tilby fonda sine til andre plattformer til fornuftige vilkår.

Nordnet.no: Holberg: Total årlig pris Vis mer informasjon 0,59% Løpende kostnader Vis mer informasjon 0,80% Hvorav forvaltningskostnad Vis mer informasjon 0,80% Returprovisjon Vis mer informasjon −0,40% Plattformavgift Vis mer informasjon 0,19% Landkreditt: Total årlig pris Vis mer informasjon 0,74% Løpende kostnader Vis mer informasjon 0,75% Hvorav forvaltningskostnad Vis mer informasjon 0,75% Returprovisjon Vis mer informasjon −0,20% Plattformavgift Vis mer informasjon 0,19% Sidan Nordnet får full returprovisjon frå Holberg slik som Sbanken gjer, fører lågare plattformavgift frå Nordnet til at samla avgift kjem ned i 0,59%. Kron.no kjem dårlegast ut, trass i at dei har den lågaste plattformavgifta av alle. Når det gjeld Landkreditt Extra ser det ut til at fondet kostar omlag det same som hos Landkreditt Forvaltning sjølv, uansett kva plattform ein prøver å handle på. Er det tilfeldig? Det ser det absolutt til å vere bruk for. Spørsmålet blir då om forvaltarane vil vere interesserte i å tilby dei same fonda som dei sel på eiga platform til andre fondsleverandørar, utan at dei får (ekstra) betalt for dette. Slik det er no er iallefall dette svært forvirrande for oss som er kundar. Det held altså ikkje å sjekke plattformavgifta, men ein må i tillegg inn og sjekke kor mykje returprovisjon kvar enkelt plattform får for kvart enkelt fond.

Eg sit og samanliknar eit par rentefond mellom kron.no og sbanken. Holberg Kreditt. Kron.no: Pris for fondet 0.80% Plattformavgift 0.10% Returprovisjon 0.16% Totalpris (Det du betaler årlig) 0.74% Sbanken: Total løpende kostnad i året 0,70 % Løpende kostnader 0,80 % Hvorav forvaltningshonorar 0,80 % Årlig pris (til Sbanken) 0,30 % Returprovisjon -0,40 % Landkreditt Extra. Kron.no: Pris for fondet 0.75% Plattformavgift 0.10% Returprovisjon 0.11% Totalpris (Det du betaler årlig) 0.74% Sbanken: Total løpende kostnad i året 0,75 % Løpende kostnader 0,75 % Hvorav forvaltningshonorar 0,60 % Årlig pris (til Sbanken) 0,30 % Returprovisjon -0,30 % Konklusjonen er at sidan det blir gitt mindre i returprovisjon til kron.no blir fonda dyrare enn hos Skandiabanken, trass i at plattformavgifta er mykje lågare hos fyrstnemnde. Kvifor er det slik? Blir returprovisjonen avkorta for bevisst å hindre konkurranse i marknaden? Eller er det fordi store plattformer kan forhandle seg fram til større returprovisjon enn små aktørar? (Dette vil i så fall også hindre konkurransen).

Men kvar blir det av dei nye vaksinene som skal virke betre på Omikronvarianten? Det skulle vere så enkelt å endre på desse vaksinene, men framleis brukar ein vaksinene som vart utvikla for det opprinnelege Wuhan-viruset.

No er det jo også slik at korleis eit bestemt virus oppfører seg vil vere avgjerande for korleis planen blir sett i verk. Neste gong kan det vere eit virus som fyrst og fremst rammar unge, og då er det ikkje hjelp i krav om meter og munnbind på gamleheimane. Men alt dette bør ein ha utarbeidd planar for, slik at ein slepp å forkaste alt og byrje heilt på nytt. Ein bør også ha ein grunnberedskap, f.eks. i form av eit visst tal intensivplassar som kan setjast inn dersom det skulle oppstå ei krise.

I mars 2020 mangla det planar for smitteverntiltak som kohortar o.l., og ein visste også lite om korleis viruset oppførte seg. I etterpåklokskapens lys ville nok ikkje skulane ha blitt stengt, men i mars 2020 hadde ein ikkje planane klare for korleis skulane kunne haldast opne samstundes som ein begrensa smittespreiinga.

Dette var slik det burde ha vore. Men ein hugsar bilete der born fekk sår på hendene på grunn av spriting i hytt og pine. Sjølve gjennomføringa av tiltak var til ei viss grad prega av hysteri. I ettertid veit ein også at fokuset burde ha vore meir på smitte gjennom lufta enn på handvask/spriting.

Vaksineeffekten er ikkje tilnærma borte. Vaksiner og tidlegare sjukdom beskyttar ikkje mot å bli smitta, men beskyttar mot alvorleg sjukdom. Det er stor skilnad på smitte no i forhold til smitte i ei befolkning utan immunitet.

Det var sikkert ein del støv og rusk i siloane, så det er jo mogeleg at det kan irritere luftvegane. Du kan jo også ha tendensar til astma eller allergi mot høystøv osv. Asbest kan du nok sjå heilt vekk frå i denne samanhengen.