The Avatar

Det siste er i alle fall enkelt å svare på. Det er politisk hestehandel, for at Ap skal sikre seg fleirtal for budsjettet ved hjelp av stemmene frå Raudt, så krev Raudt at Støre innfører Raudt-politikk som motyting. At Raudt sitt krav gjekk på innføring av ei lov og ikkje eit krav om X kr til ein bestemt sak som er viktig for Raudt, er politisk taktikkeri. Om eg skal gjette så vil eg tru at Raudt ser budsjettforhandlingane som fyrste og beste anledning til å presse Arbeidarpartiet, det er ikkje gitt at partiet Raudt kjem i tilsvarande maktposisjon på eit seinare tidspunkt så det gjeld nok å presse på ved fyrste og beste anledning. Arbeidarpartiet med Støre i spissen må ta stilling kva som er viktigast for Ap, sikre seg fleirtal for det noværande budsjettforslaget ved å bligjere partiet Raudt, eller ta nye forhandlingsrunder om budsjettet og ende opp med å måtte samarbeide med eit anna parti som kjem med vanskelegare krav. Kva som blir konsekvensane av eit slikt importforbod har eg ikkje god nok oversikt over. Men det vil heilt sikkert ikkje føre til at norske butikkar går konkurs. Det kan ikkje være mange butikkar der varer frå vestbreidda utgjer ein særleg stor andel av vareutvalget. Formålet med eit slikt importforbod er å ramme israelske busettingar som har slått seg ned i disse områda, det som blir produsert der er stort sett matvarer som poteter og appelsiner, altså råvarer som også dyrkes andre stadar i verden. Det er også nokre få produksjonsbedrifter på vestbreidda, men ikkje noko som vil savnes veldig. Store Israelske merkenavn som SodaStream har flytta sin produksjon og vil ikkje bli råka av eit eventuelt importforbod. Med unntak av ville protestar frå Israel og USA så vil eit slikt importforbod få små praktiske konsekvensar for oss i Norge. Worst case scenario så kan appelsinane bli litt dyra.

Ein del av tanken er at ved å stoppe oljeutvinninga så tvinger vi fram bruk av andre energikildet. Eit "problem" med olje og gass er at det eigentleg er eit billig og stabil kraft, det gjer at det for mange et lite interessant å gå over til anna energi. Så tanken til MDG og andre er at ved å redusere tilgangen så blir oljen dyrare og mindre tilgjengeleg, og dermed blir det meir interessant å prøve ut anna energi. Det store politiske spørsmålet er korleis vi bør gå fram. Skal vi pumpe opp mest mogleg olje no medan markedet er her og bruke pengane på å finne alternative energiformar? Eller skal vi stoppe heilt opp, og håpe at resten av verden følger i våre fotspor?

Det å feilsortere 70% av avfallet er godt gjort sjølv om du går inn for det. At det er mykje som havner i restavfallet som kunne og burde vært sortert ut kan nok være riktig, men 70% feilsortering er ein svært høg andel. Einaste eg kan tenke meg er at dersom 70% talet er basert på vekt, og ein berekner vektandelen frå matrestar som blir med emballasjen over i restavfallet i staden for å bli sortert over i matavfallen så kan du kanskje kome opp i slike tal. Kaster du eit halvfult syltetøyglas som har mygla i restavfallet så medfører det ein betydeleg vektauke på posen med restavfall som ein potensielt kunne unngått om syltetøyet vart sortert som matavfall og glasset som glass. Det er nok ikkje mange som er så opptatt av kildesortering at dei pakker rotten og øydelagt mat over frå tett emballasje til matavfallsposer, har kyllingfilleten ligget for lenge i emballasjen og plasten står å strutter under trykket frå forråtnelsesprosessen så hadde det ikkje falt meg inn ein gong å opne pakken for å skille rotten skylling frå plastemballasjen. Det med å vaske plast og metallemballasjen er det forholdsvis mange som gjer. Renovasjonsselskapa seier under press at det er godt nok å skrape ut det meste, til nød skylle raskt i kaldt vatn. Men sannheita er at renovasjonsselskapet ser gjerne at vi tek emballasjen gjennom oppvaskmaskinen, for eit reinare produkt er verdt meir pengar når plasten blir solgt vidare, for ikkje å snakke om at det er trivlegare for dei tilsette om all plasten i anlegget hadde vært fri for matrestar og andre ting som lukter vondt.

Eg vil nok tru at reiseavstand mellom pasient og behandlingstilbod speler inn. Bur du i ei lita bygd og har slutta å køyre bil så er det litt meir tiltak å kome seg til legekontoret, ein ting er det å ta denne reisa for nødvendige legebesøk, noko anna er det å ta turen for å få ei vaksine som du mest sannsynligvis ikkje får bruk for.

Påstanden om at all jakt som ikkje er matauk må bli ulovleg går lengre enn berre trådens tema. Eg er i all hovudsak einig i at jakta må ha eit formål utover rekreasjon eller trofe-jakt, men det finnes også andre aktverdige jakt-grunnar enn berre matauk. Forvaltning av bestanden er eit av dei, men også jakt på trafikkskade dyr må vi fortsette med sjølv om den påkjørte elgen ikkje er egna for menneskemat etter å ha blitt påkøyrt.

I tillegg har dei hint som at det et tre små stearinlys i eine videoen, og personen bak maska har 3 barn. Eller at dei viser ein kalender som betyr at du skal tenke at måneden også består av fredagar, og på fredagar sender NRK Nytt på Nytt, og der var personen gjest ein gong ein vårdag i 2015. Der er av og til at eg lurer på om dei filmer random stuff, og dikter opp ei slags forklaring etterpå.

Maskorama er ikkje barne-tv, men ein har heilt klart tilpassa seg unge sjåarar, kanskje med unntak av at låtvalg og kjendisar ikkje har barneprofil. Eg synes konseptet er fint som familieunderholdning. Eg må likevel seie meg einig i at programmleiar og dommarar har ein litt vel barnsleg profil. Sett opp mot kor vanskelege og kryptiske ein del av hinta er, så synes eg at det blir verken fugl eller fisk. Eg skjønner heller ikkje heilt konkurranse aspektet, for det er jo dei karakterane eg er mest nysgjerrig på eg ønsker å avmaske, om dei syng godt eller dårleg speler ingen rolle.

Eg skjønner poenget @lada1, men fullt så svart/kvitt er det ikkje. Veterinærar treng vi hovudsakleg for å ivareta husdyr for å holde dei friske nok til produksjon av kjøtt og animalske produkt. Kosmestiske kirurgar må vi også ha for å kunne behandle pasientar som har fått f.eks. ansiktsskader. At det også finnes eit sidemarked fordi folk er villige til å betale for tenester som ikkje er strengt nødvendige som pleie av familiehunden eller stramme opp ei rynkete panne, er ikkje utdanninga sin feil. Per dags dato er alle slike utdanningar sterkt sponsa av skattebetalarane utan dei heilt store behovsvurderingane, mange tek seg også utdanningar som dei aldri bruker til noko relevant. Eg trur nok at som @Baranladion seier at det hadde vært fornuftig å kunne påvirke utdanningsvalget, ved til dømes at ein større andel av studielånet blir omgjort til stipend om ein tek ei utdanning som det er underskot på. I dag får alle 40% av studielånet omgjort til stipend forutsatt bestått eksamen, enten ein studerer til å bli sjukepleiar eller kunsthistoriker. Eg ser utfordringa med at det kan bli vanskeleg å heile tida vurdere kva salgs utdanningar som skal ha ekstra sponsing sidan behovet heile tida endrer seg over tid. Sjølv ei forholdsvis liten endring der alle som studerer realfag får omgjort 50% av studielånet til stipend, og at alle som studerer sosiale fag berre får omgjort 30% av lånet vil kunne utgjere ein markant forskjell i valget av utdanning. Største utfordringa slik som eg ser det er at omgjering av studielån til stipend er ikkje noko ein merker før etter ein er ferdig å studere og skal betale på studielånet. Eg er litt usikker på om alle ungdommar er like framsynte på kva som lønner seg over tid. Det er mogleg at det hadde gitt større utfall om dei som studerer realsfag hadde fått litt større stipend-/låneutbetalingar og dermed kunne sluppet å ha deltidsjobb ved sidan av.

Beklager kommentering av off-topic, men eg synes likevel at det er delvis relevant i konteksten av JHA. Det som er ulovleg i Norge er å seksualisere barn (og sjølvsagt også overgrep), med barn så meiner ein i denne samanhengen alle som er under 18 år. Det store unntaket er framstillinger som er forsvarlege utifrå eit kunsterisk, vitenskapleg, informativt eller liknande formål. Det å skrive ei slik bok er ein balansegang, dersom boka blir anmeldt så må retten vurdere om skildringa er forsvarleg utifrå eit kunstnerisk eller informativt formål, i motsetting til at formålet med boka er å være pornografi. Eksakt kvar grensa går er vanskeleg å seie, men eg vil tru at boka har lettare for å bli ansett som kunstnerisk dersom det også er mykje tekst med anna handling og ikkje berre eine seksuelle skildringa etter den andre. Samme regel gjer det også lovleg å skrive ei bok som har til formål å gi seksualopplæring til ungdom, då dette fell inn under unntaket om vitenskaplig og/eller informativt innhold. Ein kvar form for seksualiserande skildring av barn er ulovleg, nokre få ord eller til og med ei enkel blyantteikning vil i utgangspunktet være nok for å fastslå at det foreligger ei skildring, det treng ikkje å være særleg godt grafisk framstilt for å være ulovleg. For å sette det litt på spissen så er det potensielt ulovleg når kona på 50+ kler på seg skuleuniform og framstiller seg som ein vidaregåande elev inne på soverommet sidan dei fleste vidaregåandeelevar er under 18 år heilt fram til siste semesteret. At vedkommande er myndig med god margin er med andre ord ikkje til hinder for at ein gjennom slikt rollespel seksualiserer barn. Kvar rasjonaliteten ligg er eg ikkje heilt sikker på, men typisk så argumenteres det med at det forebygger overgrep sidan slike skildringar kan være triggande. Som sagt er eg usikker på om det finnes vitenskapleg grunnlag for dette. I forhold til JHA så er det av interesse om han besitter slikt materiale sidan det langt på veg er bevis for at han fortsatt har slike lyster, noko som er særleg problematisk når han beviseleg har agert på disse lystene tidlegare.

Du kan kaste pannene som restavfall, du kan berre ikkje kaste dei i dunken for glass- og metallemballasje då gryter og panner ikkje er emballasje, i likheit med spiker, aluminiums bøtter og hagespader. Helst bør du levere dette som skrapmetall om det er reint nok metall, men ofte er det restavfall som er mest korrekt.

Så vidt eg har fanga opp så vart det oppdaga materiale som kunne være barneporno, men tydelegvis ikkje så klart at det var grunnlag for tiltale. Mistenker sterkt at det dreier seg om hentai eller liknande som per def er ulovleg fordi det er skildring av person under 18 år i seksuell setting, men som det kan være vanskeleg å få gjennom ein dom på sidan det strengt tatt ikkje er overgrepsmateriale.

Ein må openbart endre lova fyrst, heilt einig i at rettsvesenet ikkje månfå fullmakt til å bestemme straffene heilt sjølv. Det er likevel ein relativt kurrant sak å endre straffelova om folket vil det.

I kva grad han er rehabilitert eller ikkje, er eigentleg ikkje av betydning. Det er eit mål om å rehabilitere straffedømte men dei slepp ut etter ferdig sona tid uansett. Opp mot ein forvaringsdom så er heller ikkje graden av rehabilitering direkte relevant, det som skal vurderast er om det er gjentakingsfare. Det at JHA har levd som fri mann i 10 år gjer det problematisk å i dag kreve forvaring, for sjølv om det nok hadde blitt forvaringsdom om det vi veit i dag hadde vært kjent under den fyrste rettssaka, så er det ikkje så lett no når JHA fyrst har fått sjansen til å bevise at han kan gå fritt rundt utan å voldta og drepe. Denne vurderinga av gjentakingsfare er forøvrig også det som er problematisk for dei som blir dømt til forvaring og som i svært liten grad får bevise at dei er i stand til å leve fritt utan å bryte lova. Uansett kor god psykolog du er så, så kan det ikkje være lett å vurdere om ein forvaringsdømt drapsmann har blitt rehabilitert nok til få prøve å leve utanfor fengselet. Heilt overordna så synes eg at denne saka gir eit grunnlag for å revurdere det norske strafferegimet. Her har JHA klart å få det beste utfallet for seg sjølv ved å legge skulda på VK fekk dom på 19 år som han sona 15,5 år av. No med nye opplysningar så risikerer han berre 2 år fordi han ikkje kan dømmast til meir enn 21 år. Heller ikkje forvaring er særleg aktuelt lengre sidan han som nemnt har fått være fri i nesten 10 år og dermed har bevist å ikkje utgjere ein umiddelbar samfunnsfare. Ein grei "quick fix" burde være at han blir avkrevd å sone dei 3,5 åra som han fekk strafferabatt på når han no seinare bli dømt for å stå bak begge drapa. Sjølv utan forvaringsdom så vil det nok for folk flest opplevast som meir korrekt at JHA må sone minst 5 år, 2 nye år opp mot strafferamma på 21 år, pluss å gjenoppta soninga av dommen på 19 år som han fekk tidleg lauslating frå. Det er nok også høgaktuelt å vurdere om vi skal opne for 30 års dommar også i Norge. I dag har vi strafferamme opp til 30 år på nokre utvalgte forbrytingar som folkemord, krigsforbytingar og grove terrorhandlingar. Eg trur ikkje at ei endring på opp til 30 års fengsel for barnedrap vil være heilt umogleg å få gjennom politisk. Prisen for å innføre 30 års dommar vil nok bli å stramme litt inn på adgangen til forvaringsdom, sidan det nok sitt lengre inne å få politisk fleirtal for 30 år pluss forvaring sidan det i praksis er ein reell livstidsdom.

Om produsentane av skjærefjøler i plast får krav om å dokumentere utsleppet av mikroplast, så vil det medføre at vi får bruksanvisning frå produsenten, som då sjølvsagt berre vil tillate bruk av sløv kniv, og at all bruk av kjøkkenknivar er på eige ansvar. Vipps så er skjærefjøla klassifisert til å nesten ikkje sleppe ut mikroplast, medan mikroplasten fortsetter å bli produsert sidan forbrukarane kjem til å fortsette å bruke kjøkkenkniv til matlaginga. Om ein bruker skjærefjøla slik som på TV2 sitt illustrasjonsbilde der ein har brukt ein brødkniv med sagegg til oppkutting av papirika og løk så vil ein utvilsomt raspe av meir plast enn om ein brukar vanleg kjøkkenkniv som lager tynne snitt i skjærefjøla. Ein stor X-faktor er likevel å dokumentere kvar plasten havner. Reint intuitivt så vil eg tru at mykje av mikroplasten binder seg til fuktigheit og henger fast på skjærefjøla og havner i avløpet og ikkje nødvendigvis ender opp i maten. Eg vil nok også tru at større plastpartiklar, som etter rasping av plastfjøla ikkje utgjer eit umiddelbart helseproblem ved at plastbitane er store nok til å gå gjennom systemet utan å bli tatt opp av kroppen, eg vil tru at mikroplastproblemet er meir at denne plasten havner i avløpet der det blir absorbert av fisk, som igjen ender på middagsbordet med små nok mikroplastbitar til at plasten går inn i blodsystemet vårt under fordøyinga. Det er garantert eit større problem med plaststøv som blir danna etter friksjon mellom plast (som hjulakslingen på bossdunkane som gnager eit større og større hol for kvar gong plastdunken blir trilla bortover). For det er slikt plaststøv som er lite nok til at å lett bli tatt opp av ulike organismer. Eg synes også at det er betimeleg å stille spørsmål rundt fordelar opp mot ulemper for folkehelsa. Trefjøler er betre med tanke på mikroplast, men det vil kanskje gi større utfordringar i forhold til hygiene. Sjølv om treverk har bakteriedrepande eigenskapar, så er det forutsatt at ein er flink til å tørke av skjærefjøla av treverk med ein gong. Det seies at bakterier har lettare for å gjemme seg inne i ripene i skjærefjøler av plast, og det kan sikkert stemme det, men eg har til gode å sjå artiklar om at det av hygieniske omsyn er anbefalt å bruke trefjøl som ein tørker av i staden for plastfjøl som vaskes i oppvaskmaskin.

Leser i NRK om insentivordninga som er innført for å støtte film- og serieproduksjon i Norge. Dette er ei ordning som vi brukar 67 millionar på, og er basert på at produksjonsselskap etter søknad kan få refusjon på inntil 25% av pengane dei bruker i Norge. Den norske filmbransjen ønsker at ordninga må bli enda betre, og reiselivsnæringa støttar sjølvsagt opp i håp om at ordninga også bidreg til auka turisme. Formålet med ordninga er primært for å fremme norsk kultur, historie og natur, og sekundært for å støtte den norske filmbransjen. Serien The Last of Us benytta seg av ordninga ved å la eit norsk spesialeffekt studio ta delar av etterarbeidet med digitale effekter. Storfilmen Mission Impossible har også nytta seg av ordninga mellom anna ved å filme på Preikestolen (scener som i filmen var lokalisert i India). Eit av argumenta frå norsk filminstitutt for at vi må ha denne ordninga er at pengane som blir brukt i Norge kjem norske skattebetalarar til gode, som sjølvsagt stemmer godt. Sjølv om at produksjonsselskapet får tilbakebetalt 25% av pengane dei har lagt igjen i Norge så er det fortsatt 75% av pengane som har komt norske bedrifter til gode, som hoteller, catering, bussjåførar, og alt som høyrer til ein stor film produksjon. Mitt store spørsmål er om det er slik at denne endringa må forbetrast, og deretter om ordninga kan innførast på anna vis? Min fyrste tanke er at dersom ein vil støtte opp om den norske filmbransjen så hadde det enklaste tiltaket vært å gi filmbransjen momsfritak direkte. Då hadde prisen på å leige inn norske filmfolk i Norge blitt 25% billegare med ein gong og utan usikkerheita som er knytt til å få innvilga søknaden. Om ein vil sikre litt økonomisk kontroll så kunne ein innført redusert moms for slike tenester, som f.eks. 5% moms. Eg ser absolutt poenget i å bruke pengar på kultur, og det å gjere norske skodespelarar, sminkørar, og folk som jobbar med spesialeffektar billege nok til at dei blir brukt er nok ei forutsetning for å at nokon i Norge kan ha dette som yrke i ein bransje som er så internasjonal. Det eg er meir skeptisk til er i kva grad vi får noko særleg tilbake ved at eit stort filmstudio filmer nokre scener i Norge. Det er ikkje akkurat som at vi har fått veldig stor turisme til Finse etter at nokre scener i Star Wars emperiet slår tilbake vart filma der for snart 50 år sidan. Eg skjønner likevel godt at det kan være kjempegod norgesreklame når storfilmar heilt tydeleg er filma i Norge, og det går klart fram kvar i filmen. Som i HBO serien Succession der det går klart fram at vi også i Norge har spektakulære hotell. Men den reklameeffekten blir fort redusert når dei i filmen eller serien ikkje seier at dei er i Norge, for det kan ikkje være veldig mange som er så filmopptatte at dei gjer research på eksakt kvar ulike scener er filma? Tsjekkia er mykje brukt film-lokasjon på grunn av støtteordningane der, men det er berre eit fåtal av filmane som seier at dei er i Tsjekkia, stort sett er Praha berre ein stand in for heilt andre byar som det hadde vært dyrare å filme i. Så er dette ei ordning vi fortsatt bør ha i Norge? Og om vi skal ha ordninga, kor mykje pengar må vi bruke på ordninga for å sikre oss dei store internasjonale filmproduksjonane?