De viktigste nynorskreglene. Kan noen skrive dem opp?

[Underpants]

Det er viktig å hugse spørjeorda: kvifor, korleis, kva, kven, når, kor og kvar. På nynorsk skriv ein ein i staden for man. Setninga "Man må ikke glemme nynorsken" vert til "Ein må ikkje gløyme nynorsken". Vonar at dette hjelpte deg litt i alle fall.

Kvar er vel ikkje eit spørjeord, det du manglar er vel heller viss?

 

Takk, conolo og alle andre som har hjelpt til, fine lenkjer. Eg følar eg slit litt med verba, og med det å omformulere til nynorsk. Ei setning vert plutseleg ein heilt anna på nynorsk. Ikkje knøl (?) med å rette meg, det er eg berre takknemleg for.

 

Og til dykk som slit litt med nynorsken, det er utruleg lærerikt å byrja skrive det sjølv!

 

Rett meg gjerne.

[conolo]

Eg må berre rette opp i nokre/nokon - regelen. Ein kan sjølvsagt også bruke "nokon" i setningar som ikkje er spørresetningar, og det er da som regel setningar der ein høyrer at ein ikkje kan bruke "nokre"

Døme:

I løpet av det førre århundret har endringane i samfunnet vore større enn NOKON gong.

Her "hører" man at nokre hadde vore heilt feil

Elles tenkjer ein på denne hovudregelen: "Nokon" skal brukast i spørjande setningar, og "nokre" i forteljande setningar.

[conolo]

Det er viktig å hugse spørjeorda: kvifor, korleis, kva, kven, når, kor og kvar. På nynorsk skriv ein ein i staden for man. Setninga "Man må ikke glemme nynorsken" vert til "Ein må ikkje gløyme nynorsken". Vonar at dette hjelpte deg litt i alle fall.

Kvar er vel ikkje eit spørjeord, det du manglar er vel heller viss?

 

Takk, conolo og alle andre som har hjelpt til, fine lenkjer. Eg følar eg slit litt med verba, og med det å omformulere til nynorsk. Ei setning vert plutseleg ein heilt anna på nynorsk. Ikkje knøl (?) med å rette meg, det er eg berre takknemleg for.

 

Og til dykk som slit litt med nynorsken, det er utruleg lærerikt å byrja skrive det sjølv!

 

Rett meg gjerne.

 

Eg trur TheGnome meinte "kva for ein/nokre" = hvilken på bokmål. Viss er ikkje eit spørjeord, men ein skal for all del ikkje skrive "hvis", som ein gjer på bokmål, men viss eller dersom, evt om

 

Rettar feila eg ser: "følar". Verbet "å føle" er forbode på nynorsk, det er også følelse (=kjensle). Ein må der bruke verbet "å kjenne", og det blir da "eg kjenner". Dersom ein er usikker på dette, bruk ordlista! Heilt bak i ordlista står det bokmålsord som er forbode på nynorsk, og bak orda står det eit ord man kan bruke i staden veldig greitt!

Trur eg ville ha skrive "ein helt annan", men "anna" er kanskje ikkje galt det heller. "knøl" er feil, skal vere nøl.

Elles ser det greitt ut..

 

Eller siste setning: Du må vere konsekvent med infinitivane! I siste setning har du skrive "å byrja", og lenger oppe i teksten har du brukt e - ending. Du må velje, anten e/a - ending. Skriv også sjølve og ikkje sjølv i denne samanhengen.

Endret 23. mai 2008 av conolo

[Underpants]

Eg trur TheGnome meinte "kva for ein/nokre" = hvilken på bokmål. Viss er ikkje eit spørjeord, men ein skal for all del ikkje skrive "hvis", som ein gjer på bokmål, men viss eller dersom, evt om

Hæ? TheGnome meiner med kvar, kva for ein?

Og viss viss ikkje er eit spørjeord, har eg då lært feil på barneskolen, eller er det annleis på nynorsk?

 

 

HVOR og HVA og HVEM og HVORDAN

bodde i et hus ved Jordan.

 

Men en dag var HVOR blitt vekk.

HVA var nesten hvit av skrekk.

 

-Han er ikke kommet hjem!

-Hvem? sa HVORDAN. -Hva? sa HVEM.

 

HVA sa: -Hvor er HVOR blitt av?

-HVOR er vekk! sa HVEM til HVA.

 

-Kanskje HVOR er falt i Jordan!

-Jordan? Hvordan det? sa HVORDAN.

 

Da kom HVOR med HVIS og sa:

-Kan HVIS bo her? -Ja, sa HVA -

-hvis HVIS vil!

 

Nå er de fem:

HVOR, HVA, HVORDAN, HVIS og HVEM.

 

I denne regla vert jo hvis ein av gjengen.

 

Rettar feila eg ser: "følar". Verbet "å føle" er forbode på nynorsk, det er også følelse (=kjensle). Ein må der bruke verbet "å kjenne", og det blir da "eg kjenner". Dersom ein er usikker på dette, bruk ordlista! Heilt bak i ordlista står det bokmålsord som er forbode på nynorsk, og bak orda står det eit ord man kan bruke i staden veldig greitt!

Takk, dette var veldig nyttig.

 

Trur eg ville ha skrive "ein helt annan", men "anna" er kanskje ikkje galt det heller. "knøl" er feil, skal vere nøl.

Elles ser det greitt ut..

Vert det ikkje anna her fordi ordet setninga er eit hokjønnsord?

 

Eller siste setning: Du må vere konsekvent med infinitivane! I siste setning har du skrive "å byrja", og lenger oppe i teksten har du brukt e - ending. Du må velje, anten e/a - ending. Skriv også sjølve og ikkje sjølv i denne samanhengen.

Meiner du eg skulle ha skrive å omformulera?

Kva er reglane for sjølv/sjølve?

 

 

Igjen, rett meg gjerne.

[the_fire]

Ingenting konstruktivt akkurat nå, men legger den i mine innlegg for å huske denne tråden (og kanskje komme med noe senere). Ja, jeg har eksamen i nynorsk, og ja, jeg gruer meg!

[conolo]

Viss er gjerne eit spørjeord da, er ikkje akkurat drilla i det, men så lenge du veit korleis det skal skrivast, så trenger du ikkje tenkje på kva for eit ord det er

 

Eg veit ikkje om nokre reglar for sjølv/sjølve, men ut i frå denne samanhengen ville eg ha skrive "sjølve." Du kan evt. prøve å søke på google, eller gå inn på språkrådet si heimeside.

 

Og til det med infinitivane: Det er det same om du vel å skrive med a/e ending, så lenge du bruker same endinga i ALLE VERB. Dvs at du kunne ha endra "å byrja" til "å byrje", eller ha endra alle verba lenger oppe slik at dei fekk a-ending. Forstår? Dvs at du måtte ha endra "å omformulere" til "å omformulera." Eg liker best e - ending, og ville ha endra "å byrja" til "å byrje"

Endret 23. mai 2008 av conolo

[-Jungeldyret]

IKKE skriv "den er fin". Bruk enten "han" eller "hun" når du omtaler ting.

[conolo]

IKKE skriv "den er fin". Bruk enten "han" eller "hun" når du omtaler ting.

 

Kor er den feilen? Beklager om eg har slurva

[DeadManWalking]

Oh, genial tråd. Jeg trenger alt her, tusen takk til dem som har peiling og gidder å dele kunnskapen. Jeg sliter i nynorsk.

[Underpants]

IKKE skriv "den er fin". Bruk enten "han" eller "hun" når du omtaler ting.

«Han» eller «ho»?

 

conolo: Om verb, eg trur eg òg vil like betre e-endingane, men det at eg veljar (veljer?) e-andingane, kjem det til å forandre andre bøyingar av verbet?

[conolo]

IKKE skriv "den er fin". Bruk enten "han" eller "hun" når du omtaler ting.

«Han» eller «ho»?

 

conolo: Om verb, eg trur eg òg vil like betre e-endingane, men det at eg veljar (veljer?) e-andingane, kjem det til å forandre andre bøyingar av verbet?

 

NEI! Om en velger a/e ending i infinitiv har ingen innvirkning på verbet!

Eks: Jeg velger å bruke a - ending i infinitiv, og skal bruke verbet "å meine":

1.setning: Å meina noko om samf.problema er viktig (tåpelig setning).

2.setning: Eg meiner at samf.problema bør tas på alvor.

 

Siden eg har valgt å bruke a - ending i infinitiv, gjør jeg det i 1. setning. I 2.setning er jeg nødt til å skrive "eg meiner" siden verbet bøyes slik, det er et e - verb.

Å meine/meina - meiner - meinte - har meint

 

Forstår du?

[Underpants]

Eg forstår. Tusen takk, dette har eg lurt på lenge.

 

Forresten, berre pøs på med fleire regler viss du gidd.

Endret 23. mai 2008 av Underpants

[Ingeniørstudent]

Ein gut - guten - fleire gutar - alle gutane

[conolo]

Eg kan ta substantivreglane:

 

Ofte kan det vere vanskeleg å vete om eit ord er anten hankjønn, hokjønn eller inkjekjønn. Det finst nokre reglar, men dersom ein er usikker er ein nesten berre nødt til å slå opp i ordlista om reglane ikkje kan hjelpe ein. Ofte kan ein også berre høyre kva som er riktig. Døme: ein gut er lett å sjå/høyre at er hankjønn.

 

Hankjønn: Alle substantiv som har desse endingane er hankjønn:

-leik, -ster, -dom, -nad, -sjon, -skap(abstrakt meining, døme: vennskap), -ing(personnemningar, døme: Tulling)

 

Hovudregel for bøyning av hankjønnsubstantiv:

Ein gut - guten - (fleire) gutar - (alle) gutane Dermed: - en, - ar, -ane

 

Unntak: Hankjønnsubstantiv som har desse endingane: - nad, -a og omlydsord (ein fot, blir til føter i fleirtal)

Ein søknad - søknaden - søknader - søknadene

Ein villa - villaen - villaer - villaene

Ein fot - foten - føter - føtene

 

Skilnaden er i fleirtal, der unntaka får - er og -ene i fleirtal slik som hokjønnsubstantiva

 

Hokjønn: Alle ord substantiv som har desse endingane er hokjønn:

-semb, -løyse, -sle, -esse, -ing(avleidde av verb, døme: Integrering av verbet integrere + naturlege kjønn: ei dronning

 

Hovudregel for bøyning av hokjønnsubstantiv:

Ei jente - jenta - (fleire) jenter - (alle) jentene

 

Unntak: Hokjønnsubstantiv med - ing ending er det einaste unntaket:

Ei integrering - integreringa - integreringar - integreringar Skilnad: -ar, -ane i fleirtal slik som i hankjønn

 

 

Inkjekjønn: Alle substantiv som har desse endingane er inkjekjønn:

-eri, -døm(m)e, skap(kollektiv meining, døme: Eit mannskap)

 

Hovudregel for bøyning av inkjekjønnsubstantiv:

Eit eple - eplet - (fleire) eple - (alle) epla NB:Her kan ein sjå at det ikkje er ending i fleirtal ubestemt form

 

Unntak: Ord som har -um ending --> dei MÅ ein slå opp

 

For å gjere det enklast mogleg på notatarket bør ein berre skrive det ned slik, tydeleg og lite:

Hankjønn: -leik, -ar, -ster, -dom, -nad, -sjon, -skap(abstrakt), -ing(avleidde av verb)

Hovudregel: Ein gut - guten - gutar - gutane Unntak: -nad, - a, + omlydsord --> - er og -ene i fleirtal

Hokjønn: Osv

 

Inkjekjønn: Osv

 

Då er det lett å ta ein rask kikk opp på arket, og sjå bøyninga(bør helst hugse det.) MEN er ein usikker på kva for eit kjønn substantivet er, må ein berre slå opp (gjer dette i slutten av stilen)

Endret 24. mai 2008 av conolo

[conolo]

Elles:

Bruk denne sida, ho er svært god

 

http://språkrådet.no/Skole/Nynorsk.nett.no/Minigrammatikk/

Endret 24. mai 2008 av conolo

[mihe]

Husk også å etterstille eiendomspronomen!

Dvs: Ikke skriv: Eg liker ikkje mine foreldre. Der er "mine" foran, og det kan man ikke skrive på nynorsk! Må skrive: Eg liker ikkje foreldra mine.

Annet eksempel: Mine favorittprogram er... = FEIL! Rett: Favorittprogramma mine...

I "faste uttrykk" kan man skrive eiendomspronomenet foran, ellers kan det høres rart ut. Eks: Etter mi meining = tillat, selv om "mi" er foran.

 

 

Hei.. lurte litt på det som ble sagt tidligere om dobbel bestemming: Burde det ikke vært "Eg liker ikkje foreldrANE mine" i overstående post da??

 

Ellers ville jeg bare være sikker på at jeg har forstått rett: en trenger ikke å skrive ALLE ord (konsekvent) på klammeform så lenge en ikke skriver SAMME ord på to forskjellige måter...?

[conolo]

Husk også å etterstille eiendomspronomen!

Dvs: Ikke skriv: Eg liker ikkje mine foreldre. Der er "mine" foran, og det kan man ikke skrive på nynorsk! Må skrive: Eg liker ikkje foreldra mine.

Annet eksempel: Mine favorittprogram er... = FEIL! Rett: Favorittprogramma mine...

I "faste uttrykk" kan man skrive eiendomspronomenet foran, ellers kan det høres rart ut. Eks: Etter mi meining = tillat, selv om "mi" er foran.

 

 

Hei.. lurte litt på det som ble sagt tidligere om dobbel bestemming: Burde det ikke vært "Eg liker ikkje foreldrANE mine" i overstående post da??

 

Ellers ville jeg bare være sikker på at jeg har forstått rett: en trenger ikke å skrive ALLE ord (konsekvent) på klammeform så lenge en ikke skriver SAMME ord på to forskjellige måter...?

 

Ein kan ikkje skrive "foreldrANE" på nynorsk. Slå opp i ordlista så ser du det! ForeldrA er rett form i fleirtal bestemt form.

 

Klammeform: "Riktig", men ikkje bruk klammeformane, sideformane. Det kjem litt ann på kva for ein sensor som rettar stilen din, nokre er meir strikse enn andre. Skriv til dømes ALDRI: Eg har lesi ei bok, og i neste setning eit anna ord utan - i i perfektum. Dette er også ei svært gammeldags form ein ikkje bør bruke

[zokra]

Legges til i mine innelgg. Tusen takk til conolo, du gjør en super jobb akkurat nå

[mihe]

Husk også å etterstille eiendomspronomen!

Dvs: Ikke skriv: Eg liker ikkje mine foreldre. Der er "mine" foran, og det kan man ikke skrive på nynorsk! Må skrive: Eg liker ikkje foreldra mine.

Annet eksempel: Mine favorittprogram er... = FEIL! Rett: Favorittprogramma mine...

I "faste uttrykk" kan man skrive eiendomspronomenet foran, ellers kan det høres rart ut. Eks: Etter mi meining = tillat, selv om "mi" er foran.

 

 

Hei.. lurte litt på det som ble sagt tidligere om dobbel bestemming: Burde det ikke vært "Eg liker ikkje foreldrANE mine" i overstående post da??

 

Ellers ville jeg bare være sikker på at jeg har forstått rett: en trenger ikke å skrive ALLE ord (konsekvent) på klammeform så lenge en ikke skriver SAMME ord på to forskjellige måter...?

 

Ein kan ikkje skrive "foreldrANE" på nynorsk. Slå opp i ordlista så ser du det! ForeldrA er rett form i fleirtal bestemt form.

 

Klammeform: "Riktig", men ikkje bruk klammeformane, sideformane. Det kjem litt ann på kva for ein sensor som rettar stilen din, nokre er meir strikse enn andre. Skriv til dømes ALDRI: Eg har lesi ei bok, og i neste setning eit anna ord utan - i i perfektum. Dette er også ei svært gammeldags form ein ikkje bør bruke

 

Vil det seie at substantivet "forelder" er eit slags uregelrett substantiv? finnes det ein regel for det? finast det ein annan måte å vite kva for ord eg bør slå opp ekstra, sånn viss ein ser bort frå rein erfaring ??

 

elelrs må eg berre gjenta meg sjølv og seie TAKK igjen. Og rett i veg om det trengs!

[conolo]

Husk også å etterstille eiendomspronomen!

Dvs: Ikke skriv: Eg liker ikkje mine foreldre. Der er "mine" foran, og det kan man ikke skrive på nynorsk! Må skrive: Eg liker ikkje foreldra mine.

Annet eksempel: Mine favorittprogram er... = FEIL! Rett: Favorittprogramma mine...

I "faste uttrykk" kan man skrive eiendomspronomenet foran, ellers kan det høres rart ut. Eks: Etter mi meining = tillat, selv om "mi" er foran.

 

 

Hei.. lurte litt på det som ble sagt tidligere om dobbel bestemming: Burde det ikke vært "Eg liker ikkje foreldrANE mine" i overstående post da??

 

Ellers ville jeg bare være sikker på at jeg har forstått rett: en trenger ikke å skrive ALLE ord (konsekvent) på klammeform så lenge en ikke skriver SAMME ord på to forskjellige måter...?

 

Ein kan ikkje skrive "foreldrANE" på nynorsk. Slå opp i ordlista så ser du det! ForeldrA er rett form i fleirtal bestemt form.

 

Klammeform: "Riktig", men ikkje bruk klammeformane, sideformane. Det kjem litt ann på kva for ein sensor som rettar stilen din, nokre er meir strikse enn andre. Skriv til dømes ALDRI: Eg har lesi ei bok, og i neste setning eit anna ord utan - i i perfektum. Dette er også ei svært gammeldags form ein ikkje bør bruke

 

Vil det seie at substantivet "forelder" er eit slags uregelrett substantiv? finnes det ein regel for det? finast det ein annan måte å vite kva for ord eg bør slå opp ekstra, sånn viss ein ser bort frå rein erfaring ??

 

elelrs må eg berre gjenta meg sjølv og seie TAKK igjen. Og rett i veg om det trengs!

 

 

Nja, det er kanskje uregelrett om det kalles det. Vet ikke om der er noen regel for akkurat det, men i dette tilfellet kan en gjerne "høre" at foreldrane blir litt tungt. Når en er usikker bør en bare slå opp, det er vanskelig å bli klok på alle unntakene etc. Men slå for all del opp når du er ferdig med å skrive hele stilen! F.eks i 1 - 1,5 time effektiv bruk av ordbok kan gjøre store utslag på karakteren. Men om en skal slå opp alle verb, substantiv etc i hele teksten vil det ta for lang tid, så det er greit å kunne hovedreglene

Et annet eks på substantiv som i dette tilfellet har sammentrekning: Ein sommar, der skulle en kanskje tro at det ville vært sommarane i flertall best.form, men det bøyes slik: Ein sommar - sommaren - somrar - somrane

Det finnes mange substantiv som er slik, kommer ikke på flere i farten.

 

Du kan ikke skrive "finnes" eller "finast" på nynorsk. Å finnast - finst - fanst - funnest. Ville kanskje ha skrevet "kva for nokre ord"

Endret 24. mai 2008 av conolo