Determinisme

[mikk-]

Jeg skal skrive en særoppgave om determinisme. Skal skrive om en religion eller trosretning, og determinismen er noe som har fasinert meg siden jeg leste om det et sted her på forumet for ganske lenge siden. Jeg har senere ikke funnet tilbake til den tråden.

 

 

Det jeg lurte var om det var noen her på forumet som kan mye om determinisme?

Er det noen som har noen fine artikler om emnet?

Noen tips eller råd?

Meninger om determinisme?

Er det noen "sanne" determinister her som jeg kunne ha "intervjuet"?

 

 

- Mikael

[Beelsebub]

Har hatt ex.phil så eg kan jo litt om determinisme. Eg kan akkuratt nok til at eg velger å ikkje ta stilling til problemet, det blir rett og slett for mykje å tenke på.

 

Problemet determinismen bringer opp er, viss alt me (mennesker og dyr) gjer er bestemt av ulike årsakssamanhenger, kan me då seiast å ha fri vilje? Er det noko poeng å straffa folk for straffbare handlingar, og er det poeng i å rose folk for gode handlinger.

 

Blant deterministene blir det som regel trukket ein grense mellom "mjuke" og "harde" determinister, viss eg ikkje husker feil.

 

Ein hard determinist meiner at menneske ikkje kunne ha handla annerleis i ein gitt situasjon, og at menneske difor ikkje har fri vilje.

 

Ein mjuk determinist meiner på sin side at menneske har fri vilje. I bunn og grunn er forskjellen mellom dei to korleis dei definerar fri vilje. Ein mjuk determinist vil kalle all handling som ikkje var tvungen (f.eks du gjer noko pga. at det er eit revolver løp presset mot tinningen din), som fri. Dvs at dei mjuke deterministane meiner all handling som ikkje er tvungen som fri, dei meiner ikkje at du kunne gjort eit anna val i ein gitt situasjon, men så lenge handlingen ikkje var tvungen (revolver) så blir handlingen definert som fri.

 

Ein determinist vil hevde at viss du hadde valet mellom to gjenstander(a og b), så er ditt val determinert av årsaker du ikkje har kontroll over, og at du ikkje kunne gjort noko anna val.

 

I tillegg kjem begreper kompabilisme, inkompabilisme og indeterminisme inn når ein snakker om determinisme. Diverre er hukommelsen min ikkje perfekt, og difor bør du ta det eg har skreve med eit par klyper salt, men eg trur det er noko lunde korrekt.

 

Ein kar eg tenkte eg kunne nemne er William James, som er ein av grunnleggarane av Funksjonalismen innan psykologien. Han hadde problemer med determinismen, viss alt var determinert (bestemt) korleis kan då menneske seiast å ha fri vilje? Han utvikla faktisk ein depresjon over dette temaet, han løyste problemet med at han anntok determinismen som vitenskapsmann, men avviste den privat.

[mikk-]

Tusen takk!

 

 

En ting jeg lurer litt på:

- Determinisme er litt sånn som i Matrix, right? Det vil si at alt har en årsak..? Da må vel fortiden være uendelig, må den ikke, siden ingenting kan ha startet det hele, fordi noe(n) igjen må ha startet det som startet..?

[mikk-]

Ingen som har noe mere hjelp til meg om dette emnet?